Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι γνωρίζουν τον σκύλο τους στον πυρήνα του. Τον ταΐζουν, τον βγάζουν βόλτα, του μαθαίνουν μερικές εντολές και διάφορα τρικ και τον θεωρούν “μέλος της οικογένειας”.

Μήπως όμως αυτή η εικόνα είναι περιορισμένη; Μήπως γνωρίζουμε ένα πολύ μικρό κομμάτι της αληθινής του φύσης;

Ο σκύλος, πριν γίνει “pet”, ήταν, και παραμένει ένα σύνθετο θηλαστικό, φτιαγμένο μέσα από την εξέλιξη και σμιλεμένο από τα ένστικτα.

Όταν τον απομονώνουμε από το φυσικό του περιβάλλον και τις φυσικές του δραστηριότητες, τον βλέπουμε και άρα τον αντιμετωπίζουμε, μέσα από ένα φίλτρο. Αυτό της καθημερινότητάς μας, των δικών μας προσδοκιών και των ρόλων που του αποδώσαμε. Θα μπορούσαμε να πούμε πως προσπαθήσαμε πολύ τα τελευταία 50 χρόνια, να τον χωρέσουμε στα δικά μας πρότυπα.

Η αλήθεια όμως είναι απλή και συχνά παραγνωρισμένη: κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι ξέρει στ’ αλήθεια τον σκύλο του αν δεν τον έχει δει εκτεθειμένο σε περιβάλλον όπου καλείται να λειτουργήσει ως αυτό που πραγματικά είναι.

Είναι ένα ζώο, με ικανότητες, ένστικτα, στρατηγική σκέψη, ανάγκη για φυσική δράση και συχνά εξαιρετικά ανεπτυγμένη κοινωνικότητα, επιθετικότητα, κυνηγετική τάση, και άλλα.

Πολλοί σκύλοι φορέσανε την ταμπέλα του κατοικιδίου, αλλά ποτέ δεν δόθηκε η ευκαιρία στον άνθρωπο να γνωρίσει το πού μπορεί να φτάσει ο σκύλος του.

Και αυτό δεν είναι μόνο αδικία απέναντι στον σκύλο, είναι και επικίνδυνο.

Γιατί τη στιγμή που ένας σκύλος θα βρεθεί απρόσμενα σε ένα φυσικό περιβάλλον, θα φανεί η αλήθεια. Και τότε, αν ο άνθρωπος δεν είναι έτοιμος, δεν θα έχει τον έλεγχο. Όχι επειδή ο σκύλος “ξέφυγε”, αλλά επειδή ποτέ δεν τον είχε γνωρίσει πραγματικά.

Η γνωριμία με τη φύση του σκύλου μας δεν είναι αχρείαστη πολυτέλεια αλλά αναγκαιότητα. Χρειάζεται να δούμε τι σημαίνει για τον σκύλο μας να τρέξει ελεύθερος, να μυρίσει, να παρατηρήσει, να αλληλεπιδράσει χωρίς προκαθορισμένους ρόλους. Να δούμε πώς επιλέγει, πώς σκέφτεται, πώς λειτουργεί όταν δεν του “λέμε τι να κάνει”. Πού είναι ικανός να φτάσει, τι τον ενοχλεί και τι του αρέσει. Πόσο συνδεμένος είναι πράγματι με εμάς και πόσο με τη φύση του.

Σκέψου να βρεθείς σε μια πεζοπορία με τον pet-κυνηγετικό σου σκύλο, και να δοκιμάσεις για πρώτη φορά να τον ελευθερώσεις από το λουρί, χωρίς να γνωρίζεις πόσο εύκολο είναι για τον σκύλο αυτόν να ακολουθήσει τυφλά τα ίχνη που πιάνει η μύτη του. Το να τον χάσεις από τα μάτια σου είναι θέμα χρόνου, το να επιστρέψει σώος πίσω σε σένα είναι θέμα τύχης! Αν δεν γνωρίζεις τι είναι ικανός να επιλέξει, κάνεις βουτιά στα βαθιά, και ελπίζεις ή πανικοβάλλεσαι!

Πρέπει να καταλάβουμε πως ο σκύλος μας δεν είναι μόνο ένας σύντροφος για το σαλόνι, αλλά κάτι πολύ πιο σπάνιο, πολύ πιο πολύπλοκο. Είναι ένα πλάσμα με βαθιά σύνδεση με τη φύση, που χρειάζεται να ακουστεί και να γίνει κατανοητό, όχι μόνο να εκπαιδευτεί και να ζει περιορισμένο στο αστικό περιβάλλον.

Βασισμένοι σε αυτή τη βαθύτερη κατανόηση, είναι ξεκάθαρο πως η εκπαίδευση δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι μια ενιαία, τυποποιημένη διαδικασία.
Αντίθετα, πρέπει να χτίζεται πάνω στις ιδιαιτερότητες του κάθε σκύλου, λαμβάνοντας υπόψη όχι μόνο την προσωπικότητά του αλλά και τις γονιδιακές του προδιαθέσεις.  Δηλαδή, για ποιον σκοπό «φτιάχτηκε» αυτός ο οργανισμός από τη φύση και την επιλεκτική αναπαραγωγή του ανθρώπου. Δεν μπορούμε να ζητάμε από ένα Border Collie να είναι αδιάφορο με το περιβάλλον του, όπως δεν μπορούμε να απαιτούμε από ένα Ροτβάιλερ να αγνοεί την εδαφικότητά του.

Η σωστή εκπαίδευση ξεκινά με σεβασμό και γνώση του «ποιος είναι» ο σκύλος μας, όχι με την επιβολή του ποιος θα θέλαμε να είναι.

Έτσι μόνο διαμορφώνεται μια σχέση ουσιαστική, ισορροπημένη και ασφαλής. Μια σχέση όπου ο σκύλος μαθαίνει με τον άνθρωπο και όχι ενάντια στη φύση του.

Συχνά, όταν ένας σκύλος εκδηλώσει έντονες ή «προβληματικές» συμπεριφορές, η κοινωνία ακόμα και «ειδικοί» σπεύδουν να ρίξουν το φταίξιμο στους ιδιοκτήτες. Και παρότι η ευθύνη του ανθρώπου είναι πράγματι υπαρκτή, δεν είναι πάντα εκεί που νομίζουμε. Το πραγματικό σφάλμα των περισσότερων ιδιοκτητών δεν είναι η αδιαφορία ή η κακή πρόθεση, αλλά η άγνοια. Δεν γνωρίζουν ποιος είναι στ’ αλήθεια ο σκύλος τους, δεν γνωρίζουν τι ανάγκες έχει, τι τον κινητοποιεί, τι τον υπερδιεγείρει ή τι τον αγχώνει. Κι επειδή δεν τον γνωρίζουν, δεν μπορούν να λάβουν εγκαίρως τα κατάλληλα μέτρα μέσα από στοχευμένη και εξατομικευμένη εκπαίδευση. Έτσι, η συμπεριφορά του σκύλου μοιάζει ξαφνική ή ανεξέλεγκτη, ενώ στην πραγματικότητα ήταν απλώς φυσική συνέπεια της έλλειψης κατανόησης.

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο νέος τρόπος ζωής και η συνεχόμενη και λανθασμένη πληροφορία που καταναλώνεται χωρίς φίλτρο, έχουν συμβάλει σε μέγιστο βαθμό στον γενετικό και ηθικό εκφυλισμό του σκύλου. Ο ιδιοκτήτης είναι ο τελευταίος σταθμός αυτής της καταστροφικής διαδικασίας.

Βρίσκοντας συνεχώς μπροστά του «ειδικούς» εκπαίδευσης που λανσάρουν με αλόγιστο όγκο τις δικές τους θεωρίες καταστρέφοντας σκύλους που δεν ξέρουν, ούτε μπορούν να διαχειριστούν, εκτροφείς που ενδιαφέρονται για πωλήσεις και όχι για ποιότητα ζωής των κουταβιών που παράγουν, οργανώσεις που απαρτίζονται από ανθρώπους με ελάχιστη γνώση, κτηνίατρους που ενδιαφέρονται για διεκπεραιωτική συναναστροφή με τους πελάτες τους και δίνουν συμβουλές χωρίς υπόσταση, ινφλουενσερς που δείχνουν αυτό που θέλουν κρύβοντας τις δύσκολες μέρες του σκύλου τους, ο επίδοξος ιδιοκτήτης, μπουχτισμένος, κάνει την επιλογή του σκύλου που του αρέσει, χωρίς να έχει την παραμικρή ιδέα για το τι έρχεται μπροστά του.

Οι άνθρωποι που επισκέφθηκαν την σχολή μου για να συλλέξουν πληροφορίες σχετικά με τον σκύλο που τους ταιριάζει όλα αυτά τα χρόνια είναι, αλήθεια, μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού. Οι άνθρωποι που βρέθηκαν με έναν σκύλο που ούτε τους ταιριάζει, ούτε γνώριζαν τι παίρνουν, αμέτρητοι!

Η ενημέρωση και η γνώση απαιτεί προσπάθεια και επιμονή. Δυστυχώς αυτές είναι αξίες που λίγοι άνθρωποι έχουν.

Ψάχνουμε όλοι το γρήγορο και το εύκολο. Ο σκύλος από την άλλη, παραμένει ο ίδιος και απαράλλαχτος.
Θα σου ζητήσει αυτό που θέλει και θα το απαιτήσει όταν θα του δοθεί η ευκαιρία.

Το αν θα είσαι έτοιμος ή όχι, είναι δική σου δουλειά!

Δεν είναι ο σκύλος “κακός”, ούτε ο άνθρωπος “ανεύθυνος” από πρόθεση. Το πρόβλημα προκύπτει από το αποτέλεσμα μιας σχέσης που δεν χτίστηκε πάνω στη γνώση.

Τσιαντής Άκης, Επαγγελματίας Εκπαιδευτής Σκύλων

Balanced Dog Training Team