ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟ. ΧΘΕΣ – ΣΗΜΕΡΑ

 

 

Τα τελευταία χρόνια προωθείται το σύστημα της “παγκόσμιας χαβούζας”, όπου όλοι οι λαοί είναι ένα ! χωρίς ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και χωρίς ταυτότητα. Η “χαβούζα” της παγκοσμιοποίησης.Ένα σύστημα το οποίο καλλιεργείται και εφαρμόζεται από τους πολιτικούς προστάτες μας, τους τεχνοκράτες και τους τραπεζικούς “καρχαρίες”, οι οποίοι επιζητούν την “ομαλότητα” και την κοινή πορεία των λαών…!!  Η τάση αυτή δεν άφησε ανεπηρέαστους ούτε κι εμάς, τους “κοινούς θνητούς”, κάτοικους της μικρής αυτής χώρας της νότιας Ευρώπης. Φυσικά, τις συνέπειες τις εισπράττουμε κι εμείς, οι Ωραιοκαστρίτες. Οι τάσεις της παγκοσμιοποίησης μας θέλουν ανθρώπους ρομπότ, χωρίς ταυτότητα, χωρίς πολιτισμό, χωρίς ιστορία, χωρίς αξίες και χωρίς μνήμη..!  Εγώ, νιώθω την ανάγκη να παραθέσω ορισμένα στοιχεία, βάσει καταγραφών και μαρτυριών για το Ωραιόκαστρο, προκειμένου να επισημάνω, γι αυτούς αυτούς που δεν γνωρίζουν, κάποιες σημαντικές για την πορεία και την εξέλιξη, της πόλης μας πλέον, λεπτομέρειες. Θα καταβάλλω κάθε προσπάθεια προκειμένου να βοηθήσω να διατηρηθεί η πολιτιστική και ιστορική ταυτότητα του τόπου μου.  Θεωρώ υποχρέωσή μου, ως Πόντιος τρίτης γενιάς, να τιμήσω με τον τρόπο αυτό τους παππούδες μου – μας, οι οποίοι άφησαν τα κόκαλά τους σ” αυτόν τον άγονο μέχρι πρίν από 93 περίπου χρόνια τόπο για να μπορούμε εμείς τώρα να ζούμε, να αναπνέουμε και να απολαμβάνουμε τους κόπους και τις θυσίες αυτών. Είναι το λιγότερο που μπορώ να κάνω.

 

Το Ωραιόκαστρο

Δώδεκα χιλιόμετρα Βορειοδυτικά της πόλης της Θεσσαλονίκης βρίσκεται το Ωραιόκαστρο με συντεταγμένες Γ. Πλάτος 40.7260 και Γ. Μήκος 22.9194. Το  Ωραιόκαστρο είναι πόλη του νομού Θεσσαλονίκης και αποτελεί Δημοτική κοινότητα του ευρύτερου δήμου Ωραιοκάστρου κτισμένο στους πρόποδες το όρους Σιβρί σε υψόμετρο 250 μέτρα. Ο δήμος Ωραιοκάστρου αποτελείται από την δημοτική κοινότητα Ωραιοκάστρου, Δρυμού, Λητής, τοπική κοινότητα Μεσαίου, Μελισσοχωρίου, Πενταλόφου, Νέας Φιλαδέλφιας και Νεοχωρούδας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ο δήμος Ωραιοκάστρου έχει συνολικά 32.411 κατοίκους εκ των οποίων οι 17.130 ανήκουν στην δημοτική ενότητα Ωραιοκάστρου, οι 7.041 στην δημοτική ενότητα Καλλιθέας και οι 8.240    στην δημοτική κοινότητα Μυγδονίας. Η ευρύτερη περιοχή του πολεοδομικού συγκροτήματος Ωραιοκάστρου περιλαμβάνει τους συνοικισμούς, Ωραιοκάστρου, Παλαιοκάστρου, Γαλήνης, Ασπρόβρυσης, Πεύκων, Παράδεισου, Φιλοθέης και Αμφιθέας.

Το Ωραιόκαστρο, τόπος μοναδικής φυσικής ομορφιάς, προικισμένος με πράσινο και εξαίρετο κλίμα, αποτελεί από το 1995 διοικητική μετεξέλιξη και συνέχεια της παλαιάς κοινότητος Ωραιοκάστρου.

Μέσα σ’ ένα αφιλόξενο τόπο, όπως εμφανιζόταν η τοποθεσία το 1922 η οποία επιλέχθηκε από την επιτροπή αποκατάστασης προσφύγων, επρόκειτο να δημιουργηθεί το καινούριο χωριό των ξεριζωμένων από τα πάτρια εδάφη, Ελλήνων του Πόντου.

Το καινούριο χωριό το οποίο δημιουργήθηκε από τους Πόντιους πρόσφυγες ονομάστηκε Ωραιόκαστρο προς τιμήν του “Ωραίου κάστρου” το οποίο υπήρχε – και υπάρχει – ανάμεσα στα χωριά Χάτς και Άγιος Φωκάς[1]. Η ονομασία αυτή ήταν πρόταση του Αναστάσιου Πολυχρονίδη και επιλέχθηκε ανάμεσα από άλλες προτάσεις άλλων κατοίκων. Ο χώρος όπου οικοδομήθηκε το Ωραιόκαστρο ήταν η άγονη και χέρσα περιοχή βόρεια της εκκλησίας του Αγίου Αθανασίου του συνοικισμού Δαούτ Μπαλή της κοινότητος Νεοχωρούδας. Σύμφωνα με μαρτυρίες, εκεί στήθηκαν τα πρώτα αντίσκηνα φιλοξενίας των Πόντιων προσφύγων και συγκεκριμένα στην περιοχή πίσω από το δημαρχιακό μέγαρο ήδη από το 1921. Σύμφωνα με τον πίνακα και σύμφωνα με την αναφορά στο βιβλίο “Ωραιόκαστρο Ιστορία 35 αιώνων” του δήμου Ωραιοκάστρου, φαίνεται ότι οι πρώτοι πρόσφυγες κατέφτασαν στην περιοχή το 1919 και ο πρώτος αφιχθείς φαίνεται ότι υπήρξε ο Ιερέας Χρυσόστομος Σιδηρόπουλος ο οποίος στις 6 Νοεμβρίου 1919[2] διορισμένος από την Μητρόπολη Θεσσαλονίκης να λειτουργήσει ως Ιερέας στον Ιερό Ναό του Αγίου Αθανασίου αναλαμβάνει υπηρεσία στην εκκλησία ήδη από τον Ιανουάριο του 1920. (φωτο.1)

---

_____________________________________

 

-Ο Χρυσόστομος Σιδηρόπουλος ήταν γεννημένος το 1877 στο χωριό που ο ίδιος Όρισε ως “Ωραιόκαστρον Πόντου”. Χειροτονήθηκε στις 14 Μαΐου 1907 από τον Μητροπολίτη Ροδοπόλεως Λεόντιο.

Το 1918 ο πάρεδρος και οι επίτροποι του οικισμού Δαούτ Μπαλή ζήτησαν από την Ι. Μητρόπολη να διοριστεί Ιερέας διότι η θέση είχε μείνει κενή. Λόγω του ότι ο πληθυσμός είχε μειωθεί μετά το 1912, δύσκολα μπορούσε να θρέψει έναν εφημέριο και την οικογένειά του. Το 1913 λόγω οικονομικής αδυναμίας, ο τότε Ιερέας Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης, ζήτησε από την Ι. Μητρόπολη Θεσσαλονίκης να μετατεθεί στο Ασβεστοχώρι. Τον αντικατέστησε ο παπά Λάμπρος Θεολογίδης αλλά κι αυτός ζήτησε μετάθεση στο Ασβεστοχώρι για τους ίδιους λόγους. Ο αντικαταστάτης του παπά Λάμπρου, ο Σωτήριος Γεωργίου, δεν έμεινε ούτε αυτός πολύ στο χωριό. Μερικές εβδομάδες μετά από την τοποθέτησή του στο Δαούτ Μπαλή, υπέβαλε και εκείνος αίτημα να μετατεθεί σε άλλο χωριό, διότι δεν έβρισκε ξύλα για να ζεστάνει το σπίτι του και την εξαμελή οικογένειά του1. Απευθύνθηκε στους κατοίκους, αλλά εκείνοι όχι μόνον δεν είχαν να του προμηθεύσουν αλλά ούτε να του πουλήσουν. Δεν ήταν καν σε θέση να του δώσουν 30 δραχμές τον μήνα που ζήτησε ως αύξηση για να μπορέσει να μείνει στο χωριό (την εποχή εκείνη το ποσό αυτό ισοδυναμούσε με μισή λίρα περίπου)2. Έτσι, ο Ιερέας Σωτήριος, που είχε έρθει από τον Έβρο, επέστρεψε τον Νοέμβριο του 1919 στην πατρίδα του. Φαίνεται ότι στο χωριό του, την Κορνοφωλιά, οι συνθήκες ζωής ήταν καλύτερες από ότι στο Δαούτ Μπαλή3.

Υπό αυτές τις συνθήκες, οι πρώτοι πρόσφυγες φιλοξενήθηκαν στα χαμηλά και στενόμακρα σπίτια τα οποία εγκατέλειψαν οι Τούρκοι κατά την αποχώρησή τους4 από τον συνοικισμό Δαούτ Μπαλή. Ο παλαιός αυτός συνοικισμός ήταν ένα μικρό σύστημα αραιών οικίσκων οι οποίοι στις αρχές του εικοστού αιώνα δεν υπερέβαιναν τους τριάντα ή σαράντα5. Το Δαούτ Μπαλή εντοπίζεται στις πηγές από το 1695 ως το 1771 ως οικισμός με έντονη Μουσουλμανική παρουσία6. Σε έγγραφο του 1780, το οποίο αφορούσε διαπραγματεύσεις ανάμεσα σε εκπροσώπους οικισμών και τις αρχές, το Δαούτ Μπαλή δεν εμφανίζεται, σε αντίθεση με τα γειτονικά χωριά. Το 1824 ο οικισμός δεν είχε δικό του Ναό ούτε στοιχειώδη καλλιεργητικό εξοπλισμό. Είναι αμφίβολο λοιπόν, αν υπήρχε πλέον7. Το Δαούτ Μπαλή επανεμφανίζεται στις πηγές το 1861. Από το 1861 μέχρι και το 1924 ο μικρός αυτός οικισμός αναπτύχθηκε με βραδείς ρυθμούς.8

 

---

____________________________________________

 

-Το Ωραιόκαστρο, μετά το 1926, χρονολογία κατά την οποία ονοματοδοτήθηκε, διαμορφώθηκε από τη συνάρθρωση των οικισμών Δαούτ Μπαλή (το μετέπειτα Παλαιόκαστρο), Ωραιοκάστρου και Άκ Μπουνάρ (Ασπρόβρυσης).

Ο συνοικισμός της Ασπρόβρυσης (Άκ Μπουνάρ) βρίσκεται βόρεια του Ωραιοκάστρου και εμφανίζεται με την τοπωνυμία αυτή στις κτηματικές πηγές στα μέσα του 19ου αιώνα και αφορούσε ένα αγρόκτημα1 έκτασης 13 στρεμμάτων2. Παρά την μικρή απόσταση του από το Ωραιόκαστρο και τον οικισμό του Δαούτ Μπαλή, υπήχθη το 1918 στην κοινότητα Μπάλτζας (Μελισσοχωρίου)3. Ο οικισμός αυτός μέχρι το 1981 υπήρξε αυτοτελής και υπαγόταν διοικητικά στην κοινότητα Μελισσοχωρίου4. Το όνομα του το πήρε επί Τουρκοκρατίας. Στην περιοχή ήταν εγκατεστημένος ο Τούρκος τσιφλικάς Τσιαμήλ-Μπέης ο οποίος εκμεταλλευόταν ολόκληρη την κτηματική περιοχή Άκ Μπουνάρ της οποίας τα όρια προς νότο έφταναν μέχρι το ρέμα βόρεια της εκκλησίας της Αγίας Παρασκευής και επεκτεινόταν ανατολικά επί της κορυφογραμμής που χωρίζει το Ωραιόκαστρο με το Παλαιόκαστρο και συνέχεια βόρεια των υψωμάτων του οικισμού Γαλήνης και τερμάτιζε στην τοποθεσία Κουρού – Τεπέ. Όλη αυτή τη βοσκήσιμη περιοχή, ο Τσιαμήλ – Μπέης, κατά την υποχώρηση του στην πόλη της Θεσσαλονίκης, την νοίκιασε στους αδελφούς Κώστα και Ηλία Ρέτσου οι οποίοι με τη σειρά τους υπενοικίαζαν στους κτηνοτρόφους των Μεγάλων Λιβαδίων του όρους Πάϊκου. Οι κτηνοτρόφοι αυτοί τους θερινούς μήνες παρέμεναν στα Μεγάλα Λιβάδια και τους χειμερινούς ξεχειμώνιαζαν στον οικισμό Άκ Μπουνάρ από το 19155. Ο οικισμός αυτός υπάχθηκε στην κοινότητα Ωραιοκάστρου το 19816 κατόπιν ενεργειών του κοινοτικού συμβουλίου Ωραιοκάστρου όπου υπογράφηκε το υπ’ αριθ. 1025/81 Π.Δ ΦΕΚ 254/81 (τεύχος Α).

Το Ωραιόκαστρο, κοινότητα πλέον από το 1926, διέγραψε μια θαυμαστή ανοδική πορεία εξέλιξης παρά το γεγονός ότι οι κάτοικοι όντας πρόσφυγες, ταλαιπωρημένοι, ρακένδυτοι και πεινασμένοι κατόρθωσαν όχι μόνον να επιβιώσουν στο νέο τόπο τον οποίο επέλεξαν, αλλά να τον αναγάγουν σε θέρετρο και να τον αναδείξουν…!! Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι, από τις αρχές της δεκαετίας του 1950, τα καλοκαίρια, το Ωραιόκαστρο κατακλύζονταν από παραθεριστές οι οποίοι διέμεναν στα σπίτια των ποντίων νοικιάζοντας τα – αποτελούσε κι αυτό ένα επιπλέον έσοδο για τις οικογένειες – για ένα, δύο και τρεις μήνες…! Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι τα καλοκαίρια παραθέριζαν στο Ωραιόκαστρο περίπου 500 οικογένειες..![7] Για το λόγο αυτό επισπεύσθηκε  και η διαδικασία ανέγερσης νέου, μεγαλύτερου Ιερού Ναού, στη θέση του παρεκκλησίου το οποίο οικοδομήθηκε το 1945 στην πλατεία του προσφυγικού συνοικισμού.

_____________________________________________

 

-Επίσημα η κοινότητα Ωραιοκάστρου συστάθηκε το 1926, η λειτουργία της όμως άρχισε τον Δεκέμβριο του 1928. Μέχρι το καλοκαίρι του 1929 η κοινότητα δεν διέθετε γραφεία. Οι συνεδριάσεις γινόταν εκ περιτροπής στα σπίτια των μελών του κοινοτικού συμβουλίου και σε κάποια σπίτια των κατοίκων του Ωραιοκάστρου.  Το πρώτο γραφείο που απέκτησε η κοινότητα το 1930 ήταν ένα δωμάτιο στο σπίτι του Ανδρέα Σιταρίδη. Έκτοτε μεταστεγάστηκε σε άλλα σπίτια και στο παράπηγμα που είχαν εγκαταλείψει οι Γερμανοί έως το 1950. Τον Μάρτιο του 1950 το συμβούλιο αποφάσισε να το εκποιήσει και να μισθώσει εκ νέου ένα δωμάτιο. Τελικά το παράπηγμα εκποιήθηκε και η κοινότητα στεγάστηκε στο οίκημα του Αλέξανδρου Τσαμεσίδη το οποίο ήταν καινούριο. Τότε τοποθετήθηκε και επιγραφή και πιθανόν να ήταν η πρώτη που κατασκευάστηκε στην 22χρονη ιστορία της κοινότητας. Η αναζήτηση νέων γραφείων λόγω των αυξανόμενων αναγκών της κοινότητας συνεχίστηκε μέχρι το 1962 όπου ξεκίνησε η ανέγερση του νέου κοινοτικού κτιρίου, του σημερινού δημαρχιακού μεγάρου.

Τα πρώτα χρόνια η ζωή των προσφύγων ήταν προβληματική και δύσκολη. Κύριο μέλημα τους ήταν η αποκατάσταση. Η Έλλειψη στέγης, μέσων επιβίωσης και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, έκανε τους ανθρώπους να νοιώθουν ξένοι, αδύναμοι, φοβισμένοι. Ευτυχώς όμως γι αυτούς, η επιτροπή αποκατάστασης προσφύγων προχώρησε στην διανομή γεωργικού κλήρου οριστικά το 1936 ανάλογα με τα μέλη της οικογένειας, προκειμένου να εξασφαλιστεί μια τουλάχιστον αγροτική παραγωγή προς εξασφάλιση των απολύτως αναγκαίων. Μαζί με τους πρόσφυγες αποκαταστάθηκαν γεωργικά, μετά τους βαλκανικούς πολέμους 1912 – 1913 και οι γηγενείς κάτοικοι του Παλαιοκάστρου, οι οποίοι δεν διέθεταν δική τους γη μέχρι της αναχώρησης των Τούρκων τσιφλικάδων.  Οι γηγενείς δούλευαν στους Τούρκους αυτούς ως εργάτες γης για ένα κομμάτι ψωμί.[1] Ο πλήρης γεωργικός κλήρος που διανεμήθηκε οριστικά το 1936 ήταν, για τους ακτήμονες 40 στρέμματα και για τους πρόσφυγες 33 στρέμματα.[2] Εδώ πρέπει να τονίσουμε ιδιαίτερα το γεγονός ότι, οι Πόντιοι πρόσφυγες, παρ’ ότι εκδιώχθηκαν από τις εστίες τους κακήν κακώς, ερχόμενοι στην μητέρα Ελλάδα μόνον με τα ρούχα που φορούσαν, όχι μόνον δεν έλαβαν τα ανταλλάξιμα[3] αλλά βρέθηκαν και χρεωμένοι…!! (φωτο.2)

 

 

 

 

Φωτογραφία 2. Παρατηρήστε στο κάτω μέρος όπου αναγράφεται….. Η μετεβίβασις του δικαιώματος της κυριότητος επί των ακινήτων τούτων θα γίνη μετά την εξόφλησιν των προς την ΕΑΠ (επιτροπή αποκατάστασις προσφύγων) χρεών του άνω πρόσφυγος…!!

 

 

 

 

---

 

___________________________________________________

 

-Οι άνθρωποι αυτοί, στις πλάτες των οποίων παίχτηκαν πολλά πολιτικά παιχνίδια κατά την διάρκεια 1917 – 1923, ήρθαν στην μητέρα Ελλάδα αποδεκατισμένοι, φτωχοί και ψυχικώς ερείπια ελπίζοντας σε μια τουλάχιστον ηθική στήριξη, ηθική αποκατάσταση. Αντιμετώπισαν όμως, στις περισσότερες των περιπτώσεων, δυσπιστία, καχυποψία, εκφοβισμούς, απειλές, εξευτελισμούς και υποτίμηση από μερίδα των γηγενών γενικότερα και ειδικά στην Μακεδονία. Αυτή η αντιμετώπιση από τους γηγενείς τα πρώτα χρόνια της εγκατάστασης, αλλά και αργότερα, ήταν η αιτία η οποία ανάγκασε τους πρόσφυγες να απαρνηθούν ακόμα και την καταγωγή τους – για δεύτερη φορά στην χιλιόχρονη ιστορία τους – σε μια προσπάθεια ένταξης τους στον κοινωνικό ιστό, αποφεύγοντας ακόμα να φανερώσουν με οποιονδήποτε τρόπο την διαφορετικότητά τους δίνοντας έναν αγώνα επί πλέον. Αυτόν της απαλλαγής από τους χαρακτηρισμούς, “Τούρκος, Τουρκόσπορος, αούτος κ.τλ”. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως και στα σχολεία ακόμη υπήρχε ένα είδος τρομοκρατίας από τους δασκάλους μιας και ο Πόντιος μαθητής ήταν υποχρεωμένος να μιλάει πολύ καλά τα Ελληνικά καταβάλλοντας προσπάθεια μεταλλαγής του προφορικού του ύφους από Ποντιακό σε Ελληνικό…! [1]

Το Ωραιόκαστρο μετά τον πόλεμο και σε βάθος περίπου μιας δεκαπενταετίας δεν θύμιζε σε τίποτα προπολεμικό χωριό. Αντί για τους λασπωμένους χωματόδρομους είχε αποκτήσει ασφαλτοστρωμένους και δενδροφυτεμένους δρόμους που φωτίζονταν τα βράδια από ηλεκτρικούς λαμπτήρες. Η διαχείριση των κοινοτικών υποθέσεων συνδέθηκε με την επιτυχή προσπάθεια για την αύξηση των εσόδων. Η κοινοτική φορολογία στήριξε μεγάλο μέρος των έργων που πραγματοποιήθηκαν στο Ωραιόκαστρο.

Το 1952, ο παπά Χρυσόστομος Σιδηρόπουλος ο οποίος μέχρι τότε ιερουργούσε στην εκκλησία του Αγίου Αθανασίου Παλαιοκάστρου, συνταξιοδοτήθηκε, αλλά παρόλα αυτά συνέχισε να ιερουργεί στο παρεκκλήσι του Ωραιοκάστρου. Την ίδια χρονιά το κοινοτικό συμβούλιο πήρε την απόφαση να συσταθεί χωριστή ενορία προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες των κατοίκων του Ωραιοκάστρου, των παραθεριστών και των εκδρομέων. Έτσι, το 1959 θεμελιώνεται ο Ιερός Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην σημερινή του θέση και από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 καθιερώνεται και τιμάται η εκκλησία εορτάζοντας κάθε χρόνο στις 14 και 15 Αυγούστου. Είναι χαρακτηριστική η ανακοίνωση της εποχής για την προσέλκυση των πιστών από την γύρω περιοχή καθώς και την Θεσσαλονίκη: “Διήμερος πανήγυρις Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ωραιοκάστρου. Φέρεται εις γνώσιν των ευσεβών και φιλεόρτων Χριστιανών ότι την Τρίτην εις την παραθεριστικήν βιτρίναν του Θερμαϊκού πανηγυρίζει ο νεόδμητος Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ωραιοκάστρου………… Τακτική συγκοινωνία δια λεωφορείων Ωραιοκάστρου εκ της οδού Καρόλου Ντήλ”.[2]

---

 

__________________________________________

 

-Το 1953 τον Ιούλιο ο συνοικισμός του Παλαιοκάστρου, όπως μετονομάστηκε αργότερα, διαχωρίστηκε από την κοινότητα Ωραιοκάστρου όπου υπαγόταν όλα αυτά τα χρόνια και απετέλεσε ξεχωριστή κοινότητα με ενέργειες των κατοίκων του συνοικισμού. (φωτο.3)

Σύμφωνα με τα πρακτικά του κοινοτικού συμβουλίου της συνεδρίασης της 1 Ιουνίου 1966 αναφέρεται: “ο διαχωρισμός θα είναι αιτία δια τον οικονομικόν μαρασμόν τόσον του συνοικισμού Ωραιοκάστρου όσο και του συνοικισμού Παλαιοκάστρου. Πέραν αυτού είναι και το θέμα της υδρεύσεως, το οποίον είναι κοινόν και θα είναι εις βάρος και των δύο συνοικισμών αλλά και θα προκαλή κινδύνους, ακόμη και μεγάλων επεισοδίων. Εκ τούτων των σοβαρών λόγων επιβάλλεται η πρόσληψις δικηγόρου……….τα τακτικά έσοδα του συνοικισμού Παλαιοκάστρου είναι πολύ μικρά και επιβαρύνεται η κοινότης Ωραιοκάστρου αντί να ωφεληθή και εκτός τούτων το συμβούλιον επικρατείας δεν […] θα εγκρίνει τον διαχωρισμόν διότι με αυτά τα περιορισμένα έσοδα δρχ. 40000 περίπου [έναντι 450000 της κοινότητας Ωραιοκάστρου] δεν είναι δυνατόν να διατηρηθή η κοινότης, εφ’ όσον μέχρι σήμερον έχομεν δαπανήση περίπου 1.000.000 δρχ. δια το Παλαιόκαστρον”.[1] Ο πρόεδρος Χ. Χαραβόπουλος προσπάθησε να εμποδίσει αυτήν την προσπάθεια φοβούμενος τις πιθανές συγκρούσεις μεταξύ των δυο γειτονικών συνοικισμών. Τον Μάρτιο του 1956 ο συνοικισμός του Παλαιοκάστρου συγχωνεύθηκε στην κοινότητα Ωραιοκάστρου.

Από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας της κοινότητας του Ωραιοκάστρου το κοινοτικό συμβούλιο και οι κάτοικοι έχοντας πλήρη συνείδηση της σημασίας του δάσους, προχώρησαν σε αναδάσωση της γύρω ορεινής περιοχής προκειμένου να αναδειχθεί το φυσικό κάλος προς όφελος των κατοίκων. Για το λόγο αυτό, τον Φεβρουάριο του 1930, οι κάτοικοι με προσωπική εργασία προχώρησαν σε δενδροφύτευση δυόμισι χιλιάδων (2500) δένδρων….. “η κοινότητα πραγματοποίησε αναδάσωσι του άνωθεν του χωρίου λόφου, φυτεύσασα περί τα δυόμισυ χιλιάδας καλλωπιστικών δένδρων, ακακίες, σφενδάμους, μελίες, σοφόρες, γλαδίσχες κ.τ.λ Την ωραίαν αυτήν πρωτοβουλίαν των κατοίκων Ωραιοκάστρου ενίσχυσε το Γεωργικόν Επιμελητήριον Θεσσαλονίκης…..” [2] Είναι καταφανές πως ο “δρόμος της ανάπτυξης” της περιοχής είχε στρωθεί ξεκινώντας από το προσφυγικό Ωραιόκαστρο..! Κατόπιν αυτού, δεν άργησαν και οι γύρω περιοχές μιμήθηκαν το Ωραιόκαστρο….. “Το παράδειγμα του Ωραιοκάστρου καλόν θα ήτο να μιμηθούν και αι άλλαι κοινότητες της περιφερείας Θεσσαλονίκης ενισχυόμεναι καταλλήλως παρά του κράτους”…….σημειώνει η εφημερίδα Μακεδονία. Ήδη, τον επόμενο χρόνο η Νεοχωρούδα φύτεψε και εκείνη πεντακόσια δέντρα από την Δυτική πλευρά του βουνού Σιβρί. Οι δενδροφυτεύσεις συνεχίστηκαν και το 1932 φυτεύτηκαν εννέα χιλιάδες (9000) δένδρα…! Χαρακτηριστικό είναι το δημοσίευμα του εμπορικού οδηγού της Θεσσαλονίκης όπου προβάλλεται το Ωραιόκαστρο ως παράδειγμα δενδροφύτευσης…..

 

……… “Το κοινοτικόν συμβούλιον αόκνως  εργαζόμενον δια τον εξωραϊσμόν και την πρόοδον του συνοικισμού προέβη εις την δενδροφύτευσιν εννέα χιλιάδων καρποφόρων δένδρων και την αναδάσωσιν των πέριξ λόγγων δια τριών χιλιάδων πεύκων, ελάτων, πλατάνων κ.τ.λ…” Αξίζει να σημειώσουμε εδώ και είναι σαφές άλλωστε ότι, η θέση του σημερινού Ωραιοκάστρου και η γύρω ορεινή περιοχή ήταν άδενδρη. Τα μόνα “δένδρα” τα οποία αναπτύσσονταν ήταν τα ευμεγέθη πουρνάρια τα οποία ξύλευαν οι πρόσφυγες προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες τους. Μάλιστα, πολλά από αυτά μεταφέρθηκαν στις πλάτες των προσφύγων, ιδίως των γυναικών..! Πρόσθετες δενδροφυτεύσεις έγιναν στο δάσος στις περιόδους 1934-1935 και 1936-1937.

Από το 1930, σύμφωνα με μαρτυρίες, υπήρχε στο Ωραιόκαστρο υδραγωγείο το οποίο δεν κάλυπτε πλέον τις ανάγκες των προσφύγων για υδροδότηση, κι έτσι, το 1931 εγκρίνεται η κατασκευή δεξαμενής στον αστικό συνοικισμό (στο ψηλότερο σημείο του χωριού, Νότια της οδού θεσσαλονίκης – βίλα Τσίτση).  Λόγω όμως του ότι η δεξαμενή βρισκόταν μακρυά από την κατοικημένη περιοχή και η λήψη νερού κοπιαστική διαδικασία, το 1932, κατόπιν πιέσεως των κατοίκων, τοποθετήθηκαν με προσωπική εργασία, σωλήνες ούτως ώστε να μεταφερθεί μέσω έξι διακλαδώσεων το νερό και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές του Ωραιοκάστρου. Επίσης, το 1931, η Αναστασία χήρα Χαράλαμπου Αντωνιάδη, ανεγείρει από το υστέρημα της στέρνα στην τοποθεσία “βουνό”, (περίπου 500 μέτρα βορειοδυτικά του ρέματος, πλάϊ στην οδό Αριστοτέλη Βαλαωρίτου  – προέκταση Υψηλάντου). Ήταν τόσο σημαντική η πράξη της Αναστασίας Αντωνιάδου ώστε το κοινοτικό συμβούλιο εξέδωσε την εξής ανακοίνωση…. “Το κοινοτικό συμβούλιο κρίνει ότι η στέρνα είναι ευεργέτημα για τους κατοίκους και εκφράζει επισήμως τα συγχαρητήρια του προς την Αναστασία Αντωνιάδου”….. Πρόκειται βέβαια για “τη Χαμπίνας το πεγάδ’ ”, ένα σημαντικότατης σημασίας έργο της εποχής το οποίο ουδέποτε αναδείχθηκε ως έπρεπε από τους φορείς του σύγχρονου Ωραιοκάστρου.  Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 η ύδρευση γινόταν από τις παλιές φυσικές πηγές και δύο γεωτρήσεις. Την ίδια εποχή επεκτάθηκε και το εσωτερικό δίκτυο ύδρευσης του Παλαιοκάστρου.[1] Η κοινότητα Ωραιοκάστρου διέθετε περιορισμένες ποσότητες νερού, αλλά οι γειτονικές κοινότητες αντιμετώπιζαν πολύ σοβαρότερο πρόβλημα. Το 1969 η κοινότητα Ευόσμου δεν είχε καθόλου πόσιμο νερό. Ζήτησε τότε την βοήθεια της κοινότητας Ωραιοκάστρου και ο πρόεδρος Χ. Χαραβόπουλος εκτίμησε ότι “δεν είναι δυνατόν να αρνηθούμε την παροχήν βοηθείας προς τους συνανθρώπους μας της συναδέλφου κοινότητος” και εισηγήθηκε στο κοινοτικό συμβούλιο να παραχωρηθεί νερό “για να δείξουμε άλλην μίαν φοράν ότι σαν Έλληνες προς Έλληνας και όχι κάτοικοι μιας κοινότητας προς άλλην, διεπόμεθα από ανθρωπισμόν και τας ανωτέρας πνευματικάς αξίας της φιλαλληλίας, της συνεργασίας, της αγάπης προς τον συνάνθρωπό μας, ιδιαίτερα δε όταν αυτός βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέσι, όπως εν προκειμένω”. Στα 1972 – 1973 και το 1974 το δίκτυο ύδρευσης επεκτάθηκε και κατασκευάστηκε νέο εξωτερικό δίκτυο.