Συνένζυμο Q10 και καρδιαγγειακή υγεία

Το συνένζυμο Q₁₀ (CoQ₁₀), γνωστό και ως ουβικινόνη, αποτελεί βασικό αντιοξειδωτικό συστατικό το οποίο βρίσκεται στις μεμβράνες και τα μιτοχόνδρια των κυττάρων με κύριο στόχο την παραγωγή ενέργειας με τη μορφή ATP, του ενεργειακού νομίσματος του οργανισμού. Λόγω της συμμετοχής του στην σύνθεση του ATP, το CoQ₁₀ επηρεάζει τη λειτουργία όλων των κυττάρων και είναι απαραίτητο για την διατήρηση της υγείας όλων των ιστών και των οργάνων. Το εν λόγω συστατικό ανευρίσκεται σε διάφορες τροφές όπως το κρέας και τα εντόσθια, και δευτερευόντως στα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα αυγά, τους ξηρούς καρπούς και τα έλαια. Το CoQ₁₀ παράγεται και ενδογενώς από το αμινοξύ τυροσίνη, ένα σύνθετο μεταβολικό μονοπάτι που απαιτεί την συμμετοχή της βιταμίνης Β₆ ως συμπαράγοντα. Ανεπάρκεια μπορεί να προκύψει ως αποτέλεσμα μειωμένης ενδογενούς σύνθεσης, λόγω διατροφικών ελλείψεων (π.χ. βιταμίνη Β₆) ή λόγω αύξησης των αναγκών που προκύπτουν σε περιόδους ασθένειας. Αρκετά νοσήματα, συμπεριλαμβανομένων και κάποιων γενετικών διαταραχών, συνδέονται με χαμηλά επίπεδα CoQ₁₀.

Πως συνδέεται το συνένζυμο Q₁₀ με την υγεία της καρδιάς;

Το CoQ₁₀ βρίσκεται στα κύτταρα της καρδιάς σε διπλάσια ποσότητα από ότι στα υπόλοιπα όργανα. Αρκετές μελέτες έχουν εξετάσει την επίδραση της συμπληρωματικής χορήγησης CoQ₁₀ στην βελτίωση της καρδιαγγειακής λειτουργίας μέσω της βελτιωμένης συσταλτικότητας της καρδιάς και της αναστολής της οξείδωσης της LDL χοληστερόλης.

Πως επιδρά στη χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια;

Έρευνες έχουν δείξει ότι τα επίπεδα του CoQ₁₀ στον ορό και τους ιστούς του μυοκαρδίου των ασθενών με χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια (ΧΚΑ) είναι χαμηλά. Μετά-ανάλυση η οποία αξιολόγησε τα ευρήματα 13 διπλών-τυφλών, ελεγχόμενων με εικονικό φάρμακο δοκιμών με 988 ασθενείς, έδειξε ότι η συμπληρωματική χορήγηση CoQ₁₀ σε δόσεις των 60-200mg ημερησίως οδήγησε σε σημαντική βελτίωση τόσο των κλινικών, όσο και των αιμοδυναμικών παραμέτρων, καθώς και σε βελτιωμένη αντοχή στην άσκηση. Σε άλλη μετά-ανάλυση η οποία περιελάμβανε 11 τυχαιοποιημένες, ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο μελέτες με 300 ασθενείς που έπασχαν από ΧΚΑ, βρέθηκε ότι η συμπλήρωση με CoQ₁₀ ημερησίως για χρονικό διάστημα 1-6 μηνών οδήγησε σε βελτίωση του κλάσματος εξώθησης (ικανότητα της καρδιάς να εξωθεί αποτελεσματικά το αίμα) κατά 6,7% σε ασθενείς στους οποίους δεν χορηγήθηκαν αναστολείς του μετατρεπτικού  ενζύμου της αγγειοτενσίνης (αΜΕΑ).

Το συνένζυμο Q₁₀ φαίνεται να μειώνει τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης

Αν και ο μηχανισμός μέσω του οποίου το CoQ₁₀ μειώνει τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης δεν είναι απόλυτα κατανοητός, φαίνεται ότι η πιθανή αντιϋπερτασική δράση του CoQ₁₀ οφείλεται στις ισχυρές αντιοξειδωτικές του ιδιότητες αλλά και στην ικανότητά του να προκαλεί διαστολή των αγγείων. Πρόσφατη μετά-ανάλυση 12 κλινικών δοκιμών στην οποία εξετάστηκε η επίδραση της χορήγησης  CoQ₁₀ (100-120mg/ημέρα) σε 362 υπερτασικούς ασθενείς για διάστημα 8-12 εβδομάδων, έδειξε ότι η συμπλήρωση με CoQ₁₀, είτε μεμονωμένα, είτε σε συνδυασμό με αντιϋπερτασικά φάρμακα, μείωσε την συστολική και την διαστολική πίεση χωρίς σημαντικές παρενέργειες.

Συνδέεται θετικά με άλλες παθήσεις της καρδιάς;

Άλλες καρδιαγγειακές παθήσεις στις οποίες το CoQ₁₀ φαίνεται να επιδρά θετικά είναι η στηθάγχη, το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, οι αρρυθμίες και η πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας.

Πως αλληλεπιδρά με άλλες ουσίες;

Βαρφαρίνη

Το CoQ₁₀ ανταγωνίζεται την δράση της βαρφαρίνης, μιας ουσίας με ισχυρές αντιπηκτικές ιδιότητες.

Φαρμακολογική κατηγορία στατίνες

Ο οργανισμός μπορεί να συνθέσει ορισμένες ποσότητες CoQ₁₀ στο συκώτι όπου παράγεται και η χοληστερόλη. Οι στατίνες εμποδίζουν την παραγωγή των ενζύμων που απαιτούνται για την σύνθεση της χοληστερόλης και αναστέλλουν τον σχηματισμό του συνενζύμου Q₁₀. Συνεπώς, οι ασθενείς που προσλαμβάνουν στατίνες για μεγάλο χρονικό διάστημα έχουν υψηλότερες απαιτήσεις σε συνένζυμο Q₁₀. Επιπλέον, η πρόσληψη του συνενζύμου Q₁₀ μπορεί να ανακουφίσει από την μυοπάθεια (μυϊκή κόπωση) που προκαλείται από τις στατίνες.