Η γιορτή της μητέρας ή ημέρα της μητέρας είναι εορτή προς τιμήν της μητέρας και της μητρότητας. Στην Ελλάδα και σε πολλές άλλες χώρες, γιορτάζεται την δεύτερη Κυριακή του μήνα Μάη
Οι πρώτες αναφορές για Γιορτή της Μητέρας και της μητρότητας έρχονται από την αρχαία Ελλάδα.
Η Γαία, ή η μητέρα γη, ήταν η μεγάλη θεά των πρώτων Ελλήνων. Αντιπροσώπευσε τη γη και λατρεύτηκε ως καθολική μητέρα. Στην ελληνική μυθολογία η Γη συνυπήρχε με το Χάος και τον Έρωτα. Από την αρχαϊκή ακόμα εποχή λατρεύτηκε ως μητέρα όλων των ζωντανών πλασμάτων αλλά και του Ουρανού. Αυτή ήταν που γέννησε το Πέλαγος, τον Πόντο και τα Όρη, καθώς και πολλά τέρατα, όπως η Έχιδνα και οι Σειρήνες. Ήταν επίσης μητέρα των αυτοχθόνων γεναρχών (Πελασγός και Κέκροπας), ενώ με τον Ουρανό γέννησε τους Τιτάνες (Κρόνος και Ρέα). Η ένωσή της με τον Πόντο είχε σαν αποτέλεσμα τη γέννηση του Νηρέα, πατέρα των Νηρηίδων. Η Γη παρότρυνε το γιο της Κρόνο να πάρει την εξουσία από τον πατέρα του τον Ουρανό τον οποίο μάλιστα ευνούχισε. Από σταγόνες αίματος του Ουρανού η Γη γέννησε τους Γίγαντες και τις Ερινύες. Όταν αργότερα ο Κρόνος, φοβούμενος μήπως χάσει την εξουσία απ’ τα παιδιά του, τα καταβρόχθιζε, η Γη διέσωσε το Δία στην Κρήτη και, όταν μεγάλωσε, τον παρότρυνε να αναλάβει την εξουσία με τη συγκατάθεση των άλλων θεών. Ο συμβουλευτικός και αρχηγικός αυτός ρόλος επιβεβαιώνει τη σχέση της Γης με τη μαντεία, τους όρκους και την εκδίκηση.
Καθιερώθηκε τον 20ό αιώνα και προέρχεται από το αγγλικό και το αμερικανικό κίνημα των γυναικών. Η Αμερικανίδα Ann Maria Reeves Jarvis διοργάνωσε για πρώτη φορά το 1865 ένα κίνημα με το όνομα Mothers Friendships Day και συναντήσεις με το όνομα Mothers Day Meetings, κατά τις οποίες οι μητέρες αντάλλασσαν απόψεις και εμπειρίες. Το 1870 η Julia Ward Howe διοργάνωσε μια εκδήλωση φιλειρηνικής συγκέντρωσης μητέρων με το σλόγκαν peace and motherhood με σκοπό, τα παιδιά να μη στέλνονται στον πόλεμο.
Στην Ελλάδα η γιορτή της μητέρας συνδέθηκε με την εορτή της Υπαπαντής (2 Φεβρουαρίου). Τότε η ορθόδοξη εκκλησία γιορτάζει την Παναγία με τον Ιωσήφ που πηγαίνουν τον 40ήμερο Ιησού στο Ναό για ευλογία. Να “σαραντίσει”, με σύγχρονη ορολογία. Μια κίνηση που ακόμα σήμερα κάνουν οι χριστιανές μητέρες (Σαραντισμός).
Ο παράλληλος εορτασμός της μητέρας ξεκίνησε το 1929 με προφανή τον συμβολισμό. Όμως κατά την δεκαετία του 1960, ο εορτασμός ατόνησε και ενισχύθηκε η δυτικόφερτη συνήθεια εορτασμού της 2ης Κυριακής του Μαΐου.
