Καρκίνος του δέρματος,μια πάθηση με πολλα πολλα ερωτηματικά!
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο; Σε ποια σημεία εμφανίζεται; Ειναι ο ήλιος υπεύθυνος για αυτην την πάθηση;
Και πολλα ακομη ερωτήματα τα οποια μας απαντά ο Γενικός Χειρουργός του Ωραιοκάστρου Δρ. Μάριος Γρηγορίου.
Καρκίνος του δέρματος εκτός του μελανώματος
Ο καρκίνος του δέρματος εκτός από το μελάνωμα αποτελείται από δύο βασικές κατηγορίες το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα και το καρκίνωμα από πλακώδες επιθήλιο. Αυτές οι βλάβες σπανίως είναι θανατηφόρες αλλά χρήζουν άμεσης χειρουργικής αντιμετώπισης καθώς καθυστερημένη αντιμετώπιση μπορεί να οδηγήσει σε επώδυνες και παραμορφωτικές επεμβάσεις. Παρόλο που δεν υπάρχει μεγάλος αριθμός μελετών όσον αφορά την συχνότητα των βλαβών αυτών, στις υπάρχουσες μελέτες παρατηρείται μια αύξηση στην συχνότητα περίπου στο διπλάσιο από το 1960.
Η εμφάνιση των καρκίνων αυτών μελετήθηκε σε σχέση με την επίδραση περιβαλλοντικών παραγόντων και παρατηρήθηκε ότι :
1. Η εμφάνιση καρκίνου του δέρματος είναι πολύ συχνότερη σε περιοχές του σώματος που εκτίθενται στον ήλιο όπως η μύτη και γενικότερα το πρόσωπο, η άνω επιφάνεια των αυτιών, τα αντιβράχια και ο αυχένας. Όλα αυτά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η παρατεταμένη και μακροχρόνια έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία είναι βασικός αιτιολογικός παράγοντας
2. Σε ορισμένες χώρες έχει παρατηρηθεί αυξημένη συχνότητα σε περιοχές με ισχυρότερη υπεριώδη ακτινοβολία γεγονός που ενισχύει ακόμα περισσότερο τα πιο πάνω συμπεράσματα.
Κακόηθες μελάνωμα.
Το κακόηθες μελάνωμα παρόλο που εμφανίζεται με πολύ χαμηλότερη συχνότητα σε σχέση με τις υπόλοιπες μορφές καρκίνου αποτελεί την κυριότερη αιτία θανάτου από καρκίνο του δέρματος. Η συχνότητα εμφάνισης του παρουσιάζει διαρκή άνοδο από το 1970 μέχρι και σήμερα. Μεγάλος αριθμός μελετών δείχνει ότι ο κίνδυνος εμφάνισης μελανώματος σχετίζεται με γενετικούς και ατομικούς παράγοντες αλλά και με την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία.
Συνοπτικά οι βασικοί παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση μελανώματος αναφέρονται πιο κάτω.
1. Η ύπαρξη μεγάλου αριθμού σπίλων (ελιές) αποτελεί τον βασικότερο παράγοντα κινδύνου σε άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα.
2. Το κακόηθες μελάνωμα είναι συχνότερο σε άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα, γαλανά μάτια και κόκκινα ή ξανθά μαλλιά.
3. Η παρατεταμένη ακόμα και διακεκομμένα έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία αποτελεί βασικό παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση κακοήθους μελανώματος.
4. Η συχνότητα της νόσου σε ανοιχτόχρωμους πληθυσμούς αυξάνεται όσο μειώνεται το γεωγραφικό πλάτος με την μεγαλύτερη συχνότητα να καταγράφεται στην Αυστραλία όπου η εμφάνιση της νόσου είναι 10 έως 20 φορές συχνότερη από ότι στην Ευρώπη.
5. Πολλές επιδημιολογικές μελέτες συσχετίζουν το ηλιακό έγκαυμα με την εμφάνιση της νόσου ιδιαίτερα εάν συμβεί σε μικρή ηλικία.
6. Ο ρόλος της αθροιστικής έκθεσης στο ήλιο στην εμφάνιση μελανώματος θεωρείται βασικός. Επίσης η συχνότητα εμφάνισης μελανώματος είναι μεγαλύτερη σε άτομα που εμφανίζουν ήδη βλάβες από ηλιακή ακτινοβολία όπως οι άλλοι τύποι καρκίνου του δέρματος.
Προστασία από τον ήλιο.
Η αύξηση της συχνότητας των καρκίνων του δέρματος τις τελευταίες δεκαετίες σχετίζεται άμεσα με την αυξημένη έκθεση στον ήλιο. Είναι γενικώς παραδεκτό ότι η υπερβολική έκθεση στον ήλιο έχει λόγω της υπεριώδους ακτινοβολίας σαφή βλαπτική επίδραση τόσο στο δέρμα όσο και στα μάτια και το ανοσοποιητικό σύστημα. Οι ειδικοί διεθνώς πιστεύουν ότι τέσσερις στις πέντε περιπτώσεις καρκίνου του δέρματος θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί με την μη έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία.
Υιοθετώντας τα ακόλουθα απλά μέτρα πρόληψης όπως συστήνονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) μπορούμε να μειώσουμε δραστικά τους κινδύνους βλάβης από την ηλιακή ακτινοβολία. Η αποφυγή της άμεσης έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία με την παραμονή μας στην σκιά, με την χρήση σωστής ενδυμασίας και καπέλου σε συνδυασμό με την χρήση αντηλιακών για τα μέρη του σώματος που παραμένουν εκτεθειμένα όπως τα χέρια και το πρόσωπο κρίνονται απαραίτητα. Σε αντίθεση με την λανθασμένη υπάρχουσα άποψη η χρήση του αντηλιακού δεν πρέπει να θεωρείται άλλοθι για την παρατεταμένη έκθεση μας στον ήλιο.
1. Περιορισμός την έκθεσης στον ήλιο τις μεσημεριανές ώρες.
Η υπεριώδης ακτινοβολία από τις ηλιακές ακτίνες είναι εντονότερη από τις 10 το πρωί μέχρι και τις 4 το απόγευμα. Αυτές τις ώρες καλό θα είναι να αποφεύγεται η έκθεση στον ήλιο.
2. Ενημέρωση για τον δείκτη υπεριώδους ακτινοβολίας (UV index).
Αναφέρεται πλέον στα μετεωρολογικά δελτία αλλά και διαδικτυακούς τόπους. Όταν ο δείκτης προβλέπει επίπεδα έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία μέτρια ή μεγαλύτερα καλό θα είναι να αποφεύγεται η έκθεση στον ήλιο.
3. Αναζήτηση σκιάς.
Είναι φρόνιμο να αναζητούμε την σκιά ιδιαίτερα τις ώρες με έντονη ηλιακή ακτινοβολία. Πρέπει βέβαια να έχουμε πάντα στο μυαλό μας ότι τα μέσα που παρέχουν σκιά όπως τα δέντρα και οι ομπρέλες δεν παρέχουν πλήρη κάλυψη από την ακτινοβολία.
4. Χρήση προστατευτικού ρουχισμού.
Η χρήση καπέλου με μεγάλο γείσο μπορεί να παρέχει προστασία σε ευαίσθητες περιοχές όπως είναι τα μάτια, η μύτη και τα αυτιά αλλά και το πίσω μέρος του λαιμού. Γυαλιά ηλίου που παρέχουν 99% έως 100% προστασία τόσο από τις ακτίνες UV-A όσο και από τις ακτίνες UV-B μπορούν να παρέχουν εξαιρετική προστασία από την βλαπτική επίδραση της ακτινοβολίας στα μάτια μας.
5. Χρήση αντηλιακού.
Η χρήση αντηλιακού με δείκτη προστασίας μεγαλύτερο του 15 (SPF 15+) είναι προστατευτική και θα πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε δύο ώρες ή μετά από εργασία, παιγνίδι ή κολύμπι.
6. Τεχνητό μαύρισμα
Η χρήση μεθόδων τεχνητού μαυρίσματος όπως το solarium δεν ενδείκνυται.
7. Προστασία των παιδιών
Τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στην επίδραση βλαπτικών παραγόντων του περιβάλλοντος γι’αυτό και κρίνεται απαραίτητη η σχολαστική προστασία τους από την έκθεση στον ήλιο. Επίσης βασικής σημασίας είναι και η εκπαίδευση των παιδιών.
