Όμηρος – Φαινόμενο στην Ιστορία της Παγκόσμιας Ποίησης, του Πάρη Βορεόπουλου
Ο Όμηρος ήταν ο πιο μεγάλος επικός ποιητής της αρχαίας Ελλάδας. Γεννήθηκε στη Χίο τον 8Ο αι. π.Χ. Ως τόπος θανάτου του προσδιορίζεται η Ίος. Αναφέρεται το όνομα «Όμηρος», επειδή ήταν τυφλός (στα Αρχαία Ελληνικά «ὡς μὴ ὁρῶν»).
Ήταν αρχαίος Έλληνας ποιητής, ο δημιουργός των έργων της Ιλιάδας και της Οδύσσειας, από τα πρώτα κείμενα της Ιστορικής περιόδου της αρχαίας Ελλάδας, γνωστών ως «Ομηρικών Επών». Το καθένα από αυτά αποτελείται από είκοσι τέσσερις ραψωδίες. Η Ιλιάδα αποτελείται από 15.000 στίχους και αναφέρεται στις 51 αποφασιστικής σημασίας ημέρες του πολέμου της Τροίας, ο οποίος συνολικά διήρκεσε, σύμφωνα με τον μύθο, 10 χρόνια. Τονίζεται η αρετή και ο ηρωικός αγώνας των Ελλήνων πολεμιστών για την κατάκτηση της Τροίας. Ακόμη, διηγείται το θάνατο του Πάτροκλου και την εκδίκηση του Αχιλλέα σκοτώνοντας τον Έκτορα. Τέλος, περιγράφει την άλωση της Τροίας με το Δούρειο Ίππο, που έφτιαξε ο πολυμήχανος Οδυσσέας. Η Οδύσσεια αποτελείται από 12.110 στίχους και περιγράφει τον δεκαετή αγώνα με εξαιρετικό τρόπο, τις περιπέτειες του Οδυσσέα και των συντρόφων του στο ταξίδι της επιστροφής τους στην Ιθάκη. Ο Όμηρος, με την αστείρευτη φαντασία του, μάς ταξιδεύει στο νησί των Κυκλώπων και στο νησί των Λωτοφάγων, στους Κίκονες και τους Λαιστρυγόνες. Μας ταξιδεύει, ακόμη, στο νησί του Ήλιου και της Κίρκης, στις Σειρήνες και στο νησί της Καλυψώς. Τέλος, στο νησί των Φαιάκων και στην Ιθάκη, όπου ο Οδυσσέας σκότωσε τους μνηστήρες και συναντήθηκε ξανά με τη γυναίκα του Πηνελόπη και το γιο του Τηλέμαχο ύστερα από δέκα χρόνια περιπλάνησης.
Η γλώσσα των κειμένων είναι η Ομηρική ελληνική, μια λογοτεχνική γλώσσα με ανάμειξη χαρακτηριστικών από την Ιωνική και την Αιολική διάλεκτο με κύρια επιρροή την ανατολική Ιωνική διάλεκτο.
Τα ομηρικά έπη αποτέλεσαν ένα πολύ σημαντικό στοιχείο της αρχαίας ελληνικής παιδείας. Για τον Πλάτωνα, ο Όμηρος ήταν εκείνος ο οποίος “τὴν Ἑλλάδα πεπαίδευκε” (εκπαίδευσε την Ελλάδα). Από την κλασική αρχαιότητα μέχρι σήμερα, η επιρροή των ομηρικών επών στο δυτικό πολιτισμό έχει υπάρξει μεγάλη.
Τα ομηρικά έπη ξεκινούν με μια επίκληση στη Μούσα. Στην Ιλιάδα, ο ποιητής την επικαλείται ζητώντας την να τραγουδήσει για τον θυμό του Αχιλλέα και στην Οδύσσεια, την επικαλείται για να τραγουδήσει για τον πολύτροπο άνθρωπο.
Λόγω της εξέχουσας θέσης των ποιημάτων στο εκπαιδευτικό σύστημα των αρχαίων Ελλήνων, άρχισε να υπάρχει και εκτενής σχολιασμός των Ομηρικών επών, ώστε να ερμηνευτούν τα τμήματα των επών που ήταν δύσκολα ως προς την κατανόηση ή προς τα πολιτιστικά τους στοιχεία. Κατά την διάρκεια της ελληνιστικής και ρωμαϊκής περιόδου, πολλοί ερμηνευτές, ιδιαίτερα οι Στωικοί, θεωρούσαν ότι τα ομηρικά έπη ήταν αλληγορικά κείμενα με κρυμμένες σοφίες, επειδή υποστήριζαν ότι τα ομηρικά έπη έφεραν στωικά ιδανικά. Πολλοί συγγραφείς πίστευαν ότι ο αρχικός σκοπός του Ομήρου ήταν να εκπαιδεύσει τους Έλληνες πάνω στον Τρωικό Πόλεμο και τον Οδυσσέα, αν αναλογιστούμε την τεράστια σημασία που είχε ο Όμηρος για το εκπαιδευτικό σύστημα των αρχαίων Ελλήνων. Η σοφία του Ομήρου εγκωμιάστηκε τόσο πολύ σε βαθμό που ο Όμηρος είχε αρχίσει να αποκτά την εικόνα ενός πρώιμου φιλοσόφου.
