Αξονική κολονοσκόπηση: Ένας άλλος τρόπος για να δούμε το πεπτικό σύστημα

Τι είναι η αξονική κολονοσκόπηση;
Πότε προτιμάται σαν μέθοδος και πόσο αξιόπιστη είναι;
Ποιος ο ρόλος της στον προληπτικό έλεγχο του πεπτικού;
Υπάρχουν περιορισμοί ή κίνδυνοι;

Σε αυτές και άλλες ερωτήσεις για την αξονική κολονοσκόπηση απαντά η ιατρός ακτινολόγος Σοφία Παπαϊωάννου, από το Ακτινοδιαγνωστικό Εργαστήριο του Νοσοκομείου Παπαγεωργίου.

Η αξονική κολονοσκόπηση αποτελεί νέα μέθοδο απεικόνισης του παχέος εντέρου, με υψηλή ευαισθησία και ειδικότητα. Χρησιμοποιείται εναλλακτικά της ενδοσκοπικης κολονοσκόπησης, ως διαγνωστική εξέταση προληπτικού ελέγχου.

Η ευαισθησία της αξονικής κολονοσκόπησης για την ανάδειξη πολύποδα με διάμετρο 1 εκατοστού είναι 90%, ενώ η ειδικότητα της μεθόδου φτάνει το 100%.

Η κλασική κολονοσκόπηση υπερτερεί στην ανάδειξη πολυπόδων με διάμετρο 6 χιλιοστών, όταν ως κριτήριο θεωρείται η διάμετρος (90% vs 86%). Επιπλέον, στην αξονική κολονοσκόπηση ελέγχεται και η υπόλοιπη άνω και κάτω κοιλία, συμβάλλοντας στην ανάδειξη πιθανής παθολογίας.

Βασική θέση έχει στην εξέταση ατόμων μεγάλης ηλικίας, για τους οποίους η συμβατική κολονοσκόπηση αποτελεί συχνά μια δύσκολη διαδικασία.

Επίσης, ενδείκνυται για ασθενείς με καρδιαγγειακά προβλήματα, αλλά και ασθενείς με stent.

Μια άλλη μεγάλη κατηγορία εξεταζομένων είναι αυτή στους οποίους δεν είναι δυνατή η ολοκλήρωση της συμβατικής κολονοσκόπησης είτε λόγω συμφύσεων, είτε λόγω στενώσεων (π.χ. σε περιπτώσεις χρόνιας εκκολπωματίτιδας ή απόφραξης νεοπλασματικής αιτιολογίας). Σε αυτές τις περιπτώσεις, η αξονική κολονοσκόπηση δίνει τη δυνατότητα απεικόνισης του παχέος εντέρου σε όλη του την έκταση.

Η Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου (ACS) συνιστά να υποβάλλονται γυναίκες και άντρες σε εξέταση για καρκίνο του παχέος εντέρου ή για πολύποδες στην ηλικία των 45 ετών. Ως μέρος της σύστασής της, προτείνει την αξονική κολονοσκόπηση ως επιλογή μία φορά κάθε πέντε χρόνια.

Τα άτομα με αυξημένο κίνδυνο ή με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου μπορούν να ξεκινήσουν τον έλεγχο σε ηλικία 40 ετών ή νεότερη.

Οι παράγοντες κινδύνου για τη νόσο περιλαμβάνουν ιστορικό πολυπόδων ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου.

Καθώς το ακτινολογικό τμήμα του ΓΝ Παπαγεωργίου διαθέτει έναν από τους πιο γρήγορους αξονικούς τομογράφους 256 τομών, η διάρκεια σάρωσης δεν ξεπερνά τα 8 δευτερόλεπτα, ενώ ο εξεταζόμενος παραμένει στο τμήμα για 10 λεπτά. Μετά την ολοκλήρωση της εξέτασης μπορεί να επιστρέψει στις καθημερινές δραστηριότητές του, αφού η εξέταση γίνεται χωρίς νάρκωση.

Αρχικά, τοποθετείται στο ορθό μικρός εύκαμπτος καθετήρας που χρησιμεύει στην προώθηση αέρα και τη διάταση του παχέος εντέρου. Προηγείται η χορήγηση σπασμολυτικού, το οποίο ελαττώνει τον εντερικό σπασμό. Στη συνέχεια, λαμβάνονται εικόνες με λεπτές τομές σε πρηνή και ύπτια θέση. Η δεύτερη σειρά εικόνων λαμβάνεται μετά την ενδοφλέβια χορήγηση σκιαγραφικού μέσου. Αφού ληφθούν τα δεδομένα σε πρηνή και ύπτια θέση, μεταφέρονται σε σταθμό επεξεργασίας για την ανακατασκευή των εικόνων. Η μελέτη του εντέρου γίνεται στις τρισδιάστατες ανασυνθέσεις εικονικής κολονοσκόπησης, καθώς και σε εικόνες δύο διαστάσεων της αξονικής τομογραφίας. Η ανακατασκευή των δεδομένων γίνεται σε τομές πάχους 3 χιλιοστών για τη μελέτη δομών εκτός παχέος εντέρου.

Η εξέταση αντενδείκνυται σε άτομα με γνωστή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου σε οξεία φάση ή με οξεία εκκολπωματίτιδα. Οι ασθενείς στους οποίους θα αναδειχθεί πολύποδας θα χρειαστεί να υποβληθούν σε κλασική κολονοσκόπηση για αφαίρεση και παθολογοανατομική εξέταση αυτού. Η πιθανότητα διάτρησης- ρήξης εντέρου αναφέρεται σε λιγότερο από μία περίπτωση ανά 10.000 εξεταζόμενους.

Η δόση ακτινοβολίας έχει μειωθεί στο ελάχιστο μέσω του σύγχρονου αξονικού τομογράφου που διαθέτει το Γ.Ν. Παπαγεωργίου σε 3-5 mSv, όσο δηλαδή δυο ακτινογραφίες σπονδυλικής στήλης.