Δύο υπέροχα ποιήματα στην ποντιακή διάλεκτο εμπνευσμένα απο τον “Νόστο”
Η Σοφία Ιακωβίδου γεννήθηκε, μεγάλωσε και ζει στην προσφυγομάνα Θεσσαλονίκη, είναι Τοπογράφος Μηχανικός και σπούδασε στην Πολυτεχνική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και δραστηριοποιείται στον ποντιακό χώρο.
Τα δύο ποιήματά της, «Η χαμονή σ’» και «Υιέ μ’», βαθιά εμπνευσμένα, από την παράσταση «ΝΟΣΤΟΣ ρίζα μ’ και κλαδί μ’» του Δημήτρη Πιπερίδη, γράφτηκαν με αφορμή τον πόνο δυο ανθρώπων, δυο γονιών, που έχασαν τον πρωτότοκο γιο τους στα παγωμένα βουνά του Σαρίκαμις. Κάπως έτσι μπορούμε να τα δούμε μέσα από τη δική της ματιά…
Δημοσιεύθηκαν στην εφημερίδα ΕύΞΕΙΝΟΣ ΠΟΝΤΟΣ, στο τεύχος 279, του Οκτωβρίου 2020.
Η χαμονή σ’
Άφωτος στέκ’ ο ουρανόν
μαυροσκοτεινασμένος
μαύρο χαμπέρ’ έρθε ας σ’ αρνί μ’
κι επέμνα ση γην ξένος
Η ψη μ’ νε κλαίει, νε πονά
η κάρδα μ’ εέντον χόνα
ο πρωτιζ΄νόν , ο καλογιό μ’
κείται απές σο χώμαν
Καπάν η κάρδα μ’ εέντονε
η ζήση μ’ τουρουλεύτεν
απόθαμα η χαμονή σ’
κι ατώρα η ψη μ’ γρουλεύτεν
Τον πρόσωπο σης μνέσκουμαι
μονάζω σε τα νύχτας
άνασμαν και τεμόν νηγήν
ρίζα μ’, κλαδί μ’, πατρίδα μ’
Λεξιλόγιο
Τουρουλεύω = παύω
Γρουλεύω = αφανίζω, καταστρέφω
Μνέσκομαι = φέρω στην μνήμη μου
Υιέ μ’
Υιέ μ’, τσικάρι μ’, πούλοπο μ’
τεμόν τη κάρδας ένα
ετζάμμωσαν τα’ ομμάτοπα σ’
κι άλλο ΄κ΄ ελέπνε εμένα
Εσύ τεμόν το γιατρικό
π΄ ελάρωνε τα ψήα μ’
εγέντονε η χαμονή σ’
τσιλίδιν σην καρδία μ’
Όθεν κεκά κείσε αρνί μ’
τ’ άσπρα τα μαλλία μ’
χουλέν, γεργάν θα εφτάγατα
να σκέπαζνε τα ψήα σ’
Τα παγωμένα χείλοπα σ’
φιλώ εγώ αρνόπο μ’
μεταλαβή κι αντίδωρον
σο μαύρον το καρδόπο μ’
Λεξιλόγιο
Τσαμμώνω = κλείνω τα μάτια
Τσιλίδιν = πυρωμένο κάρβουνο
Βιογραφικό σημείωμα της Σοφίας Ιακωβίδου
Η Σοφία Ιακωβίδου γεννήθηκε, μεγάλωσε και ζει στην προσφυγομάνα Θεσσαλονίκη. Η καταγωγή της όμως, βρίσκεται βαθιά ριζωμένη στις αλησμόνητες πατρίδες. Φάλτατσα, Πουλαντζάκη, Κοτύωρα, είναι κάποιες από τις περιοχές του Πόντου, όπου γεννήθηκαν και έζησαν οι πρόγονοί της. Οι ρίζες κι από τις δυο μεριές της οικογένειάς της καθαρά ποντιακές.
Σπούδασε στην Πολυτεχνική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κι εργάζεται ως Τοπογράφος Μηχανικός. Είναι παντρεμένη με τον Αγησίλαο Μορτόπουλο (Μικρασιατικής καταγωγής) κι έχουν τρεις γιους.
Τα τελευταία χρόνια δραστηριοποιείται στον ποντιακό χώρο. Ο ποντιακός χορός έχει ξεχωριστή θέση στη ζωή της, όμως η ιστορία του Πόντου και η ποντιακή διάλεκτος είναι αυτές που έχουν κλέψει την καρδιά της. Οι στίχοι με τους οποίους καταπιάνεται τα τελευταία χρόνια, αποτελούν κατάθεση ψυχής για την ίδια. Την πρώτη ευκαιρία για να δουν το φως της ημέρας, της έδωσε ο Αλέξης Παρχαρίδης με το τραγούδι «Θα πίνω μαναχός απόψ’», σε δικούς της στίχους.
Σήμερα μας παρουσιάζει δυο ποιήματά της, βαθιά εμπνευσμένα , από την παράσταση «ΝΟΣΤΟΣ ρίζα μ’ και κλαδί μ’» του Δημήτρη Πιπερίδη. Γράφτηκαν με αφορμή τον πόνο δυο ανθρώπων, δυο γονιών, που έχασαν τον πρωτότοκο γιο τους στα παγωμένα βουνά του Σαρίκαμις. Κάπως έτσι μπορούμε να τα δούμε μέσα από τη δική της ματιά…
