Τι κάνουμε το ψυχοσάββατο – Τι συμβολίζουν τα κόλλυβα
Τα Ψυχοσάββατα στην εκκλησιαστική μας παράδοση είναι δύο: Το ένα είναι το Σάββατο προ των Απόκρεω και το δεύτερο, το Σάββατο προ της Πεντηκοστής.
Αν και όλα τα Σάββατα του έτους είναι αφιερωμένα στις ψυχές των χριστιανών, που έχουν αποβιώσει, με την ελπίδα της ανάστασής τους κατά τη Δευτέρα Παρουσία, σύμφωνα με τις Γραφές, η Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία τιμά και ειδικά τη μνήμη τους τα δύο προαναφερθέντα Σάββατα.
Η Χριστιανική Εκκλησία τιμά το σώμα του ανθρώπου ως «ναόν του εν ημίν Αγίου Πνεύματος» και διδάσκει ότι αυτό θα αναστηθεί κατά τη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου, για να ενωθεί με την αθάνατη ψυχή. Γι’ αυτό απορρίπτει την καύση των νεκρών, την οποία θεωρεί ειδωλολατρική συνήθεια, και υιοθετεί την ταφή των νεκρών, ευχόμενη υπέρ αυτών.
Τα δύο Ψυχοσάββατα τιμώνται από τους πιστούς με μνημόσυνα στις εκκλησίες, τρισάγια στους τάφους των προσφιλών τους προσώπων, μοίρασμα κολλύβων και ελεημοσύνες στους φτωχούς («ψυχικό»).
Η Εκκλησία μας μνημονεύει τα Ψυχοσάββατα:
- Όλους εκείνους που υπέστησαν «άωρον θάνατον», σε ξένη γη και χώρα, σε στεριά και σε θάλασσα.
- Εκείνους που πέθαναν από λοιμική ασθένεια, σε πολέμους, σε παγετούς, σε σεισμούς και θεομηνίες.
- Όσους κάηκαν ή χάθηκαν.
- Εκείνους που ήταν φτωχοί και άποροι και δεν φρόντισε κανείς να τούς τιμήσει με τις ανάλογες Ακολουθίες και τα Μνημόσυνα.
Κόλλυβα συνταγή. Τα υλικά πρέπει να είναι 9 γιατί 9 είναι τα τάγματα των αγγέλων, ενώ το κάθε υλικό έχει το δικό του συμβολισμό.
1. Σιτάρι: οι νεκροί (το γήινο στοιχείο)
2. Ζάχαρη: η γλυκύτητα του Παραδείσου
3. Σταφίδες: η Άμπελος (ο Χριστός)
4. Μαϊντανός: η ανάπαυση «εν τόπω χλοερώ»
5. Φρυγανιά τριμμένη ή σουσάμι: το χώμα («..ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει..»)
6. Ρόδι: τα ελέη του Παραδείσου, η λαμπρότητα
7. Κανέλλα: η ευωδία, τα αρώματα («..αρώμασι εν μνήματι κηδεύσας απέθετο..», «..μύραναν τον τάφο αι μυροφόροι μύρα..»)
8. Αμύγδαλα: η ευγονία, η ζωή που διαιωνίζεται με τους απογόνους (αντί για αμύγδαλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν καρύδια)
9. Κουφέτα (ασημένια και λευκά): τα οστά που μένουν αναλλοίωτα καθώς το σώμα φθείρεται.
Προσευχή για το Ψυχοσάββατο.- Ευχή υπέρ αναπαύσεως των κεκοιμημένων
Κύριε ο Θεός μας, Σύ που έχεις εκ φύσεως αθάνατη και χωρίς τέλος ζωή, καί δημιούργησες τα λογικά πλάσματα, καί όσα είναι αθάνατα καί όσα υπόκεινται στο θάνατο Σύ που έπλασες εξαρχής θνητή τη λογική αυτή ύπαρξη, τον άνθρωπο, τον πολίτη του κόσμου, καί υποσχέθηκες σ’ αυτόν την ανάσταση, καί δέν άφησες να δοκιμάσουν τον θάνατο ο δίκαιος Ενώχ και ο προφήτης Ηλίας, Σύ που ονομάζεσαι ” Θεός του Αβραάμ και του Ισαάκ και του Ιακώβ “, σα να μην είναι νεκροί, αλλά να έχουν κοντά σου ζωή μακαρία-επειδή οι ψυχές όλων ζούν πλησίον σου και βρίσκονται κάτω απο την προστασία σου τα πνεύματα των δικαίων, τους οποίους δεν θα αγγίξει ποτέ τιμωρία ή θλίψη, διότι όλοι όσοι αγιάστηκαν είναι κάτω απο την πατρική εξουσία σου.
