Μυστικά για να δουλεύει το πεπτικό σου ρολόι
Αλήθεια, χωνεύεις καλά τις τροφές; Αν ναι, κανένα πρόβλημα. Αν όμως όχι, τότε άλλαξε συνήθειες ξεκινώντας από το… τραπέζι! Ιδού λοιπόν όλα τα μυστικά για να λειτουργεί το πεπτικό σου ξεκούραστα και πιο αποδοτικά.
Το σώμα μας δεν αξιοποιεί αυτούσιες τις τροφές που καταναλώνουμε, π.χ. τα ζυμαρικά, το κρέας ή τα λαχανικά, αλλά τα θρεπτικά τους συστατικά, αφού πρώτα τα μετατρέψει σε μικροσκοπικά μόρια μέσω της πεπτικής λειτουργίας. Η πεπτική λειτουργία περιλαμβάνει κατά σειρά τον τεμαχισμό και το μάσημα της τροφής στο στόμα, το πέρασμά της από το φάρυγγα και τον οισοφάγο, την πέψη της στο στομάχι και στο λεπτό έντερο, την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών που γίνεται κυρίως στο λεπτό έντερο και τέλος την απέκκριση μέσω του παχέος εντέρου όσων συστατικών της τροφής δεν έχουν χωνευτεί και ο οργανισμός δεν μπορεί να απορροφήσει. Στην όλη διαδικασία συνεισφέρουν καθοριστικά το ήπαρ που παράγει χολή για την πέψη του λίπους και το πάγκρεας που παράγει τα περισσότερα πεπτικά ένζυμα.
Η χρόνια δυσλειτουργία οποιουδήποτε οργάνου του πεπτικού συστήματος, συνεπάγεται επιβάρυνση της πέψης και μελλοντικά προβλήματα υγείας.
Τι ρόλο παίζουν τα πεπτικά ένζυμα;
Για να χωνευτεί σωστά η τροφή από το πεπτικό σύστημα, είναι απολύτως απαραίτητη η επαρκής παρουσία συγκεκριμένων ενζύμων, τα οποία διευκολύνουν και διασφαλίζουν τη μετατροπή της σε αξιοποιήσιμα συστατικά. Για κάθε θρεπτικό συστατικό υπάρχουν εξειδικευμένες ομάδες ενζύμων, των οποίων η δράση ξεκινάει με την πρώτη μπουκιά τροφής που θα βάλουμε στο στόμα μας, συνεχίζεται στο στομάχι και ολοκληρώνεται στο λεπτό έντερο.
Φουσκώματα, καούρες, βάρος… Τι τρέχει;
Όταν οργανισμός δεν παράγει ικανοποιητική ποσότητα πεπτικών ενζύμων ή τα ένζυμα που φτιάχνει δεν είναι αρκετά δραστικά, τότε η πέψη των τροφών γίνεται ανεπαρκώς. Η ατελής πέψη εκδηλώνεται με διάφορα συμπτώματα, τοπικά όπως αίσθημα βάρους, καούρες, φουσκώματα, αέρια, κράμπες στο στομάχι, πόνο ή διάρροιες, αλλά και γενικευμένα όπως εύκολη κόπωση, έλλειψη ενέργειας ή μυοσκελετικά προβλήματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η δυσανεξία πολλών ενηλίκων στη λακτόζη του γάλακτος, η οποία οφείλεται στην έλλειψη του ένζυμου λακτάση.
Οι πεπτικές διαταραχές μπορεί να προκαλέσουν δευτεροπαθή συμπτώματα σε όλα σχεδόν τα οργανικά συστήματα.
12 λύσεις στο… τραπέζι
Εφόσον δεν υπάρχει κάποιο παθολογικό υπόβαθρο, η χώνευση των τροφών βελτιώνεται σημαντικά με μόνιμες διατροφικές αλλαγές:
Περιόρισε ή απόφυγε τις τροφές που υποψιάζεσαι ότι σου προκαλούν δυσπεψία.
Κάνε συχνά γεύματα, σε τακτικές ώρες, με μικρές μερίδες φαγητού το καθένα και απλούς συνδυασμούς τροφών.
Απόλαυσε τα γεύματά σου φορώντας άνετα ρούχα, σε ήρεμη ατμόσφαιρα, με μικρές μπουκιές, καλά μασημένες. Το φαγητό πρέπει να έχει θερμοκρασία δωματίου, ούτε πολύ ζεστό ούτε πολύ κρύο. Το ίδιο και τα ροφήματα.
Μην πίνεις νερό ή άλλα υγρά κατά τη διάρκεια των γευμάτων και μην καπνίζεις αμέσως μετά. Οι βαριές σωματικές δραστηριότητες ή, αντίθετα, η κατάκλιση και ο ύπνος μετά το γεύμα, επιβαρύνουν επίσης την πέψη.
Φρόντισε το τελευταίο γεύμα της ημέρας να είναι ελαφρύ, εύπεπτο και να γίνεται τουλάχιστον 2-3 ώρες προ του ύπνου.
Αύξησε σταδιακά την κατανάλωση ωμών τροφών έναντι των μαγειρεμένων, περιόρισε τις πολύ επεξεργασμένες.
Προτίμησε τους ηπιότερους τρόπους μαγειρέματος όπως ο βρασμός στον ατμό ή σε νερό.
Πρόσθεσε στο διαιτολόγιο σου τροφές πλούσιες σε φυτικά ένζυμα όπως ακτινίδια, φρέσκο ανανά και παπάγια. Δοκίμασε επίσης τη μαστίχα Χίου που δρα κατά βάση ανακουφιστικά για το στομάχι.
Μούλιαζε σε νερό για αρκετές ώρες ξηρούς καρπούς, όσπρια και ξερά φρούτα πριν τα χρησιμοποιήσεις.
Απόφυγε την κατανάλωση πολύ αλατισμένων τροφών, μείωσε την προσθήκη αλατιού στο φαγητό.
Ελάττωσε τη θερμιδική σου πρόσληψη εάν είσαι υπέρβαρη, ώστε να χάσεις κάποια περιττά κιλά. Οι παχύσαρκοι παρουσιάζουν συχνότερα πεπτικές διαταραχές.
Αν αντιμετωπίζεις συχνά συμπτώματα αναποτελεσματικής πέψης όπως φουσκώματα, χρησιμοποίησε κάποιο ποιοτικό συμπλήρωμα ενζύμων, ιδίως δε εάν τρως πολλές πρόχειρες, βιομηχανοποιημένες ή δύσπεπτες τροφές, κάνεις μεγάλα γεύματα ή έχεις ηλικία άνω των 50 ετών.
Ποιες τροφές προκαλούν πεπτικά προβλήματα;
Η αρνητική επίδραση κάποιων τροφών στην πέψη διαφέρει σημαντικά από άτομο σε άτομο, ακόμα και στο ίδιο άτομο σε διαφορετικές περιόδους και συνθήκες. Για αυτό είναι αναγκαίο να εντοπίσεις τις τροφές που σε ενοχλούν περισσότερο και να τις περιορίσεις όσο μπορείς ή να τις αποκλείσεις από το διαιτολόγιο σου. Συνήθεις ύποπτοι για την πρόκληση δυσπεψιών είναι: τυποποιημένα τρόφιμα με πολλά χημικά πρόσθετα, προϊόντα που διατηρούνται σε ξίδι όπως τουρσιά και ελιές, καρυκεύματα και μπαχαρικά, καυτερά και πικάντικα φαγητά, φαγητά με βαριές λιπαρές σάλτσες, τηγανητά, τσιγαριστά, παστά, καπνιστά, λιπαροί ζωικοί ζωμοί και σούπες, πολύ όξινες τροφές όπως το πορτοκάλι και οι χυμοί τους, κακάο και σοκολάτα, ξηροί καρποί, όσπρια, γάλα, πρόχειρα μικρογεύματα (πίτσες με πολλά αλλαντικά, σουβλάκια, πίτες, σφολιάτες κ.ά.), ζεστό ψωμί, αλκοολούχα ποτά, αεριούχα αναψυκτικά και ο καφές όταν καταναλώνεται σε μεγάλη ποσότητα ή με άδειο στομάχι.
Οι τροφές που δεν χωνεύονται πλήρως ή παραμένουν στο έντερο για μεγάλο χρονικό διάστημα, μετατρέπονται από ωφέλιμες σε τοξικές και άρα επικίνδυνες.
Προσοχή! Πολλά φάρμακα όπως τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (ΜΣΑΦ) και η ασπιρίνη ερεθίζουν το πεπτικό σύστημα και μπορεί να προκαλέσουν βλάβες στο στομάχι ή στο έντερο. Επίσης, η υπερβολική χρήση αντιόξινων συνήθως εξασθενεί τα γαστρικά υγρά, με αποτέλεσμα την επίταση των δυσπεπτικών ενοχλημάτων.
